PRATİK BİLGİLER

» Amortisman Sınırı
» Vergiden Müstesna Yemek Bedeli
» Emlak Vergisi Oranları
» Fatura Düzenleme Sınırı
» Değer Artış Kazançları İstisna Tutarları
» Kıdem Tazminatı Tavanı
» Usulsüzlük Cezalarına Ait Cetvel
» Yıllık Ücretli İzinler

MUH. STANDARTLARI

Ülke içinde kullanılan muhasebe standartlarını uluslararası standartlarla bütünleştirebilmek için 1995 yılından bu yana 43 uluslararası muhasebe standardı Türkiye’ye ...

T.C. RESMİ GAZETE

DUYURULAR

İşe iade davası sonundaki tazminat ve alacakların hesaplanması

İşe iade davası sonrasında tazminat ödemelerinde uygulamada sıkça hatalar yapılmakta olup; bu hatalar ek davaların açılmasına neden olmaktadır. Bu nedenle örnek bir olaydan yola çıkarak; işe iade tazminatları vd ödemeleri de hesaplamaya çalışacağız.

Aşağıdaki hesaplamalarda Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 22.03.2010 tarihli kararı esas alınarak hesaplamalar yapılmıştır.

İlgili kararın tam metnine http://www.turkhukuksitesi.com/showthread.php?t=53136 linkinden ulaşabilirsiniz.

 

Örnek:

Bay X bir işyerinde 02.01.2010 tarihinde işe girmiş ve 27.10.2014 tarihinde işten çıkarılmıştır. Çalışanın en son ücreti aylık brüt 2500 TL olup, ayrıca aylık yol ücreti brüt 180 TL, yemek ücreti ise brüt 200 TL’dir.

Çalışan işten performansının kötü olması nedeniyle çıkarılmıştır. Bu nedenle kendisine takribi olarak net 4.528 TL ihbar tazminatı, net 13.779 TL kıdem tazminatı ödenmiştir. Çalışan yıllık izinlerin tümünü kullanmıştır.

Kendisine yukarıda belirtilen ödemeler işten çıkış tarihi olan 27.10.2014 itibariyle ödenmiştir.

Bay X, 30.10.2014 tarihi itibariyle işe iade davası açar.  Mahkeme 25.03.2015 tarihli duruşmada; çalışanın işine iadesine, boşta geçen dört aylık süre ücreti ve diğer sosyal hakların ödenmesine; işe başlatılmaması halinde ise 4 aylık ücreti tutarında tazminata karar verir.

Bunun üzerine işveren  kararı temyiz eder. Yargıtay tarafından yapılan temyiz incelemesi ise 15.10.2015 tarihinde sonuçlanır. Bay X’in işe iade kararı onanır. Dosya Yargıtaydan 29.10.2015’te ilk derece mahkemesine intikal eder. Kesinleşen mahkeme kararı ise Bay X’in avukatına 09.11.2015 tarihinde tebliğ edilir.

Bunun üzerine Bay X kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itiabren 10 iş günü içerisinde 11. Kasım 2015 günü itibariyle Noterden işe müracaat dilekçesi gönderir. Noter marifetiyle gönderilen işe başlama dilekçesi işyerine 16.Kasım 2015 tarihinde tebliğ edilir.

İşveren Bay X’i işe başlatmama kararı almıştır. Buna ilişkin olarak 24 Kasım 2015 itibariyle Bay X’e Noterden yazı göndererek işe başlatılmayacağını bildirir. Bu durumda Bay X’e ödenecek tazminat vd ödemeler nasıl hesaplanacaktır:

I- BOŞTA GEÇEN SÜRE VE DİĞER HAKLAR YÖNÜNDEN

Bay X’in işten çıkış tarihi 27.10.2014’tür. Dolayısıyla bu tarihi izleyen 4 ay boyunca sanki işyerinde çalışıyormuş gibi ücret, yol, yemek gibi ödemelerinin kendisine yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla net 1867 TL X 4 ay =7468 TL boşta geçen süre ücreti kendisine ödenmelidir. Yine bununla birlikte 4 aylık süredeki yol ve yemek ücreti gibi ek sosyal haklar da kendisine ödenmelidir.

Burada dikkat edilmesi gereken konu şudur. Eğer feshi izleyen ilk dört aylık dönemde ücrete zam yapılmışsa (emsal işçinin ücreti), ödenecek boşta geçen süre ücretinin hesabında bu zamlı ücret esas alınarak gerekli hesaplama yapılmalıdır..

Yargıtay kararlarına boşta geçen 4 aylık süre işçinin kıdeminden sayıldığı için, söz konusu süre geçmişe dönük olarak sgkya bildirilmeli ve gerekli prim ödemeleri yapılmalıdır.

II- İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI YÖNÜNDEN

Verdiğimiz örnek kapsamında işçi 4 aylık işe başlatmama tazminatına hak kazanmıştır. İşveren ise 24 Kasım 2015 tarihinde işe başlatılmayacağını BAY X’e bildirmiştir. Şu halde çalışanın işe başlatılmama tarihi 24. Kasım 2015’tir.

24 Kasım 2015 tarihi önemlidir. Neden mi önemli? Çünkü işe başlatmama tazminatına esas olacak ücret bu tarihteki emsal işçinin ücreti üzerinden hesaplanacaktır.

24 Kasım 2015 tarihinde emsal işçinin ücreti brüt 2900 TL’dir. Dolayısıyla kişinin işe başlatmama tazminatı  2900 x 4 ay = 11.600 TL’dir. Bu tutar gelir vergisinden müstesnadır. Ve sadece damga vergisi mahsubu yapılır. O halde Bay X’e net olarak ödenecek işe başlatmama tazminatı 11.523 TL’dir.

III- KIDEM TAZMİNATI YÖNÜNDEN

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere 4 aylık boşta geçen süre işçinin kıdemine eklenmektedir. Böyle olunca kişinin işten çıkış tarihi 27.02.2015 olmaktadır. (Yani ilk çıkış tarihi olan 27.10.2014’ün üzerine 4 ay ekliyoruz).

Kişinin işe başlatılmadığı tarih 24. Kasım 2015 olduğuna göre, bu tarihteki emsal işçinin ücreti esas alınarak fesih tarihine 4 ay eklenmek suretiyle kıdem tazminatı yeniden hesaplanır. Yani 02.01.2010-27.02.2015 tarihi arasında, işe başlatmama tarihindeki emsal ücret olan brüt 2900 + yol + yemek  üzerinden kıdem tazminatı yeniden hesaplanır.

Yukarıdaki hesaba göre yol ve yemek ücretlerini yine ilk fesih tarihindeki tutarları esas alırsak kişiye ödenecek net kıdem tazminatı 16.778 TL olmaktadır. İlk fesih tarihinde kişiye 13.779 TL ödenmiş idi.

Dolayısıyla kişiye ödenecek net kıdem tazminatı farkı 16.778-13.779 = 2.999 TL olacaktır.

Ücretin kıdem tazminatı tavanını geçmesi halinde, işe başlatmama tarihindeki kıdem tazminatı tavan rakamı dikkate alınır.

IV- İHBAR TAZMİNATI YÖNÜNDEN

Yine burada da işe başlatılmama tarihindeki emsal ücret esas alınır. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta 4 aylık boşta geçen süreyi eklediğimizde yeni bir ihbar süresinin doğup doğmadığıdır. Verdiğimiz örnekte kişinin kıdemi zaten 3 senenin üzerinde olduğundan yeni bir ihbar süresine hak kazanmamaktadır.

Buna göre yine işe başlatmama tarihi olan 24. Kasım 2015’te emsal ücret 2900 TL olduğuna göre, bu ücret üzerinden hesaplanan ihbar tazminatı net 5157 TL’ye tekabül etmektedir. Çalışana ilk fesih tarihinde 4528 TL ihbar tazminatı ödenmiş idi.

Dolayısıyla kişiye ödenecek net ihbar tazminatı farkı 5157-4528 = 629 TL olacaktır.

V- YILLIK İZİN ÜCRETİ YÖNÜNDEN 

Verdiğimiz örnekte kişinin kıdemine 4 ay eklendiğinde çalışan 14 günlük daha izne  sahip olmaktadır.

Bakiye 14 günlük izin ücreti işçinin  işe başlatmama tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanacaktır.

Emsal çalışanın brüt ücreti 2900 TL olduğuna göre bunun netini de yaklaşık 2100 TL’ye tekabül ettiğini varsayalım. O halde günlük ücret 70 TL’ye gelmektedir.

70 TL X 14 gün =980 TL takribi yıllık izin ücretine hak kazanmaktadır.

VI- FAİZ

İşe iade davalarında alacak davalarında olduğu gibi dava tarihinden itibaren faiz işlemesi söz konusu olmamaktadır.

İşe iade bir tespit davası olduğu için faize ilişkin sistem alacak davalarına göre farklıdır. Buna göre boşta geçen süre alacağı yönünden, kararın kesinleşmesini takiben işe yeniden müracaat edilmesi itibariyle bu alacak muaccel olmaktadır. Ve faiz de bu tarihe göre başlar. Uygulanacak faiz mevduata uygulanan en yüksek faizdir.

İşe başlatmama alacağı yönünden ise faiz, işe başlama müracaatında talebin olması şartıyla, işe başlatmama tarihinden itibaren başlar Ve uygulanacak faiz ise yasal faizdir.